یراق آلات در واقع همان ابزار آلات مختلفی است که در قسمت‌های مختلف خانه از آشپزخانه تا سرویس بهداشتی و حمام مشاهده میشوند. ابزارها برخی جزئی و کوچک هستند و برخی همچون ابزار چوب لایکو leuco مخصوص ماشین آلات صنایع چوب هستند. دسته اول که محل صحبت ماست، هر چند جزئی و نامحسوس هستند، اما نقش بسیار پررنگی در زندگی روزمره دارند و نبود هر یک از این ابزارهای جزئی و نامحسوس میتواند خلاء جدی در زندگی روزانه یا فعالیت روزانه افراد مختلف ایجاد کند. از دستگیره کابینت تا لولای در، جا لباسی و … همه جزو یراق آلات محسوب میشوند. در این مقاله سعی خواهیم کرد تا به معرفی انواع یراق آلات چوب بپردازیم و مهمترین آنها را معرفی کنیم. یراق آلات به دو دسته تقسیم می شوند:
برای مونتاژ و اتصال قطعات مختلف به یکدیگر، از اتصالات استفاده می شود. این اتصالات به دو دسته تقسیم می شوند. در صورت استفاده از این اتصالات، بعد از مونتاژ کار و در صورت نیاز، دوباره می توان آنها را از هم جدا کرد. اتصال پیچ، اتصال الیت، اتصال کلمکس ( لمه لو lamello) و بست گونیایی نمونه ای از این اتصالات هستند.
اتصالات پیچ: پیچ به عنوان اتصال دهنده، یکی از اتصالات موقتی است که در ساخت و مونتاژ مورد استفاده قرار می گیرند. بسته به محل اتصال، جنس قطعات، استحکام اتصال و …. از انواع مختلف پیچ استفاده می شود. از جمله پیچ های مورد استفاده می توان پیچ MDF و پیچ فیکس اشاره کرد.
پیچ مونتاژ (پیچ MDF): پیچ مخصوص مونتاژ در بازار، به پیچ MDF معروف است، که در تمام طول خود رزوه دارد و از نوع خودکار ( نوک تیز) می باشد. این پیچ با طول های مختلفی ساخته می شود. ( قطر پیچ ها در حدود ۵/۳ تا ۵/۴ میلی متر)
پیچ فیکس: پیچ فیکس از نوع پیچ و مهره های دو سر است که در انواع مختلف وجود دارد.
اتصال الیت (مینی فیکس): از این اتصال در کارخانجات و کارگاه های بزرگ استفاده می شود و دارای انواع مختلفی است (یک میله ای، دو میله ای، میله گونیایی یا زانویی و …) که متناسب با نوع کار، می توان از هریک از آنها استفاده کرد. از نوع معمولی آن برای اتصال دو صفحه عمود برهم (مانند کف یا سقف کابینت به بدنه و…) استفاده می شود و از سه قطعه مجزا (مهره، میله، رولپلاگ) تشکیل شده است.
اتصالات لمه لو : اتصالات لمه لو (lamello) به دوشکل جدا شدنی و جدا نشدنی وجود دارد.
اتصال کلمکس (Clamex) نسل جدید یراق آلات چوب و MDF است. این اتصال، جدا شدنی بوده و از دو قسمت تشکیل شده که محل قرار گیری هر قسمت از اتصال به کمک دستگاه مخصوص یا CNC در چوب یا در صفحات فشرده ایجاد خواهد شد. شکل خاص اتصال باعث شده که در گروه اتصالات قدرتمند قرار گیرد و جایگزین بسیار مناسبی برای اتصال الیت و اتصالات با پیچ های معمولی باشد. از این اتصال می توان در زوایای ۵/۲۲ تا ۱۸۰ درجه استفاده کرد.
– بست گونیایی (نبشی– ال): برای اتصال دو قطعه بهم می توان از گونیا یا نبشی استفاده کرد. دو نوع رایج این گونیاها، دو سوراخه و چهارسوراخه است که در بازار با سایزهای مختلفی (کوچک– متوسط– بزرگ) به فروش می رسند. نوعی بست گونیایی متحرک نیز وجود دارد که دو صفحه آن از هم جدا می شوند و در مواقعی که کار باید حمل و در جایی دیگر مونتاژ شود از آن استفاده می شود. درصورت استفاده از این اتصالات، بعد از مونتاژ کار، دیگر نمی توان آنها را از هم جدا کرد. مانند اتصالات دوبل، بیسکوئیتی، دم چلچله و نوعی از اتصال لمه لو (تنسو).
– اتصال دوبل (میخ چوبی): دوبل، کلمه ای آلمانی و به معنای میخ چوبی است، که برای اتصال دادن دو قطعه چوب یا صفحات فشرده چوبی می توان از آن استفاده کرد. اتصال دوبل به صورت گوشه ای و عرضی به کار می رود.
– اتصال بیسکوئیتی: کاربرد این اتصال دوبل است، و برای اتصال دادن دو قطعه چوب یا صفحات فشرده چوبی می توان از آن استفاده کرد. برای این اتصال از زباله های آماده که از جنس چوب یا مواد مصنوعی است استفاده می شود. برای نصب زبانه اتصال بیسکوئیتی، باید محل اتصال را شکاف زد، که ایجاد شکاف به وسیله دستگاه بیسکوئیت زن صورت می گیرد ( از ۰ تا ۹۰ درجه).
– اتصال لمه لو (جدا نشدنی): نوعی دیگر از اتصالات لمه لو، اتصال تنسو (Tenso P-14) جزو اتصالات جدانشدنی است. تنسو اتصالی بسیار قوی و مستحکم برای چوب یا ام دی اف می باشد که برخلاف اتصالات کلمکس، هنگام مونتاژ از چسب نیز استفاده می شود. این اتصال در زوایای مختلف در قطعه کار، یک اتصال محکم و مقاوم ایجاد می کند. همچنین برای مقاومت بیشتر، یک زبانه بسیار جدید در وسط این اتصال قرار داده می شود تا بتواند این دو اتصال را محکم تر به هم بچسباند. به کمک یک دستگاه کوچک یا CNC جای اتصال در چوب یا در صفحات فشرده چوبی ایجاد خواهد شد.
– اتصالات گوشه ای: در ساخت اتصالات گوشه ای می توان از انواع زبانه با جنس مواد مصنوعی یا چوبی استفاده کرد. برای نصب زبانه، باید جای زبانه را در قطعات ایجاد کرد، که برای این کار از دستگاه مخصوص به خود استفاده می شود.
– چسب: چسب ها موادی هستند که با به کاربردن آنها دو یا چند قطعه به هم متصل می شوند. برای هر ماده ای با توجه به جنس، ساختار و نوع استفاده آن، باید از چسب مناسب استفاده کرد. در ادامه مقاله یراق آلات چوب با چسب‌هایی آشنا می شوید که در صنایع چوب کاربردهای متفاوتی دارند.
چسب چوب (PVA (Poly Vinyl Acetate: چسب پلی وینیل استات (Poly Vinyl Acetate) با نام تجاری چسب چوب (Wood Gule) دارای قابلیت ارتجاعی و مقاومت به کشش مناسبی است. این چسب بر اثر تبخیر حلال خود (آّب) منعقد می شود. از معایب این چسب، ناپایداری در برابر حرارت و رطوبت است. این چسب به صورت سرد مصرف می شود و بهتر است در دمای بالای ۵ درجه سانتی گراد نگهداری شود.
مدت زمان خشک شدن این چسب تقریبا طولانی است. برای داشتن اتصالی مطمئن و محکم، حتما باید قطعه چسب خورده را تحت فشار قرار داد، در غیر این صورت استحکام آن به طرز چشم گیری کاهش پیدا می کند. در صورتی که از این چسب به صورت وکیوم و دور از هوا نگهداری شود. حتی تا چند سال می توان از آن استفاده کرد.
چسب ۱،۲،۳: این چسب در مونتاژ مصرف زیادی دارد. چسب فوری قطره ای، بر پایه سیانوآکریلات است. چسب ۱،۲،۳ دارای دو جزء بوده که شامل چسب و شتاب دهنده (اکتیواتور) می باشد و به محض برخورد این دو ماده با یکدیگر، چسب در مدت زمان کمتر از ۵ ثانیه خشک خواهد شد. از چسب ۱،۲،۳ می توان در مواردی که نیاز به سرعت خشک شدن بالا نیست به تنهایی (بدون استفاده از اسپری شتاب دهنده) نیز استفاده کرد.
در این صورت قدرت نهایی پس از خشک شدن چسب، تقریبا ۵ برابر خواهد شد. از استن، سرکه و شعله مستقیم ( مخصوص قطعات فلزی و سنگی) می توان برای پاک کردن این چسب استفاده کرد. از محاسن این چسب همه کاره بودن آن است. این چسب در بسته بندی های مختلفی عرضه می گردد که هر پک شامل یک محفظه چسب و یک قوطی اسپری شتاب دهنده است.
چسب پلی یورتان (PUR adhesive): این چسب بر پایه رزین پلی یورتان بوده و در بیشتر صنایع از جمله صنایع چوبی مورد استفاده قرار می گیرد. از خصوصیات این چسب، انعطاف پذیری بالا و مقاومت در برابر رطوبت و محیط شیمیایی است. زمان سفت شدن این بسته به میزان رطوبت و دمای محیط، متغیر می باشد. با افزایش دما سرعت گیرایی چسب افزایش خواهد یافت. این چسب هنگام خشک شدن، در اثر تماس با اکسیژن هوا حجیم شده و به صورت فوم عمل می کند.
از این رو در خلل و فرج چوب و صفحات مصنوعی چوبی نفوذ کرده و اتصال بسیار محکمی را ایجاد می کند. چسب های اضافی پس از خشک شدن، با خراشیدن و سمباده زدن راحت تر از بین می روند. بعلاوه برای استفاده در یک سطح مشخص، مقدار کمی از این چسب لازم است. از آنجایی که این نوع چسب در برابر رطوبت واکنش نشان می دهد. بنابراین در برابر رطوبت پوست نیز واکنش زا بوده، و در نتیجه بهتر است که هنگام کار با آن، از دستکش استفاده شود. این چسب کاملا ضد آّب بوده و در شرایط مختلف آب و هوایی ساختار سازه چوبی را یکنواخت نگه می دارد.
چسب آهن (فوری): این چسب تشکیل شده است از ماده ای به نام نئوپرن (لاستیک مصنوعی) و یک حلال که آتشگیر می باشد. برای چسباندن سطوح با این چسب، باید ابتدا هر دو سطح را کاملا تمیزکرده هر دو را چسب زد و چند دقیقه ای در هوای آزاد قرار داد تا ماده حلال موجود در چسب تبخیر شود یعنی وقتی با انگشت سطوح را لمس می کنیم اصلا به دست نچسبد، و سپس دو سطح را به هم نزدیک کرده و به هم چسباند. این چسب در مقابل آب مقاوم است ولی ضد آب نیست.
چسب سیلیکون (درزگیر آشپزخانه): چسب سیلیکون که در ایران بیشتر به نام (چسب آکواریوم) شهرت یافته، در کابینت سازی به عنوان درزگیر و آب بندی سینک های ظرفشویی و گاز مورد استفاده قرار می گیرد. این چسب فاقد هرگونه حلال است، و بعد از مصرف کاهش حجم نداشته و شفاف و تمیز باقی می ماند. از خواص چسب آکواریوم می توان به انعطاف پذیری بسیار بالا (مقاوم است و ترک نمیخورد) مقاومت در برابر فشار و دماهای بالا، قابلیت چسبندگی و درزگیری عالی، مقاومت بسیار خوب در برابر قارچ و کپک زدگی اشاره کرد.
همچنین این چسب در گذر زمان تغییر رنگ نداده و در برابر موادشیمیایی (اسیدی) مواد شوینده و مواد پاک کننده مقاوم است. این چسب باید دور از شعله و جرقه نگهداری شود. چسب سیلیکون قبل از خشک شدن بوی تندی دارد، ولی با گذشت ۴۸ ساعت کاملا خشک شده و بوی آن رفع می شود.
چسب کلایبریت kleiberit: این چسب، یکی از قویترین و بهترین چسب‌های موجود در بازار ایران برای انواع مختلف ماشین آلات صنایع چوب است که دارای مدل‌های مختلفی همچون چسب ممبران، چسب لبه چسبان، چسب PUR، چسب لمینیت، چسب هایگلاس، چسب نساجی و … است که توسط شرکت کلایبریت kleiberit آلمان تولید میشود و گروه صنعتی آریو نماینده رسمی این چسب در ایران است. چسب چوب کلایبریت کیفیت بالایی دارد و بهترین گزینه برای مونتاژ قطعات چوبی است و ظرف 1 الی 3 دقیقه میتواند قویترین چسبندگی ممکن را ایجاد کند.
